Welkom op onze blog over de voorstelling 'De laatste dichters' van het MC-theater, gebaseerd op de roman van Christine Otten.
Wij zijn Charlotte, Ellemieke, Jolanda, Lianne en Marielle, en wij studeren theaterwetenschap aan de Universiteit van Amsterdam. In het kader van het vak theaterkritiek hebben wij deze blog gemaakt. De bedoeling was om een indruk van de voorstelling te geven, maar dan niet door het schrijven van een 'gewone' recensie, maar door het posten van de associaties die wij hadden bij de voorstelling.
Kijk rustig rond, klik door naar de filmpjes, en laat vooral een berichtje achter!
Uit 'De laatste dichters' van Christine Otten
door Jolanda
'Laat me je een verhaal vertellen. In 1947, het jaar waarin ik werd geboren, werden Puerto Ricanen automatisch als blanken geregistreerd. Al was je blauw, dan nog stond er 'blank' in je geboortebewijs. Mijn grootmoeder, Marguarete Olmo, de moeder van mijn moeder, was erbij toen ik ter wereld kwam. Ik was lichter dan de meeste anderen in de familie. Ik was het gouden kind, zo noemden ze me. Tot op de dag van vandaag zeggen mijn broer en zus dat ik daardoor privileges had die zij niet hadden. Dat zal ook wel zo zijn geweest.
In ieder geval, de dokter komt naar ons huis in East Harlem en ziet mij. Hij wil 'blank' invullen op de geboorteakte. 'Bent u kleurenblind?' roept mijn grootmoeder verontwaardigd. 'Ziet u niet dat dit kind zwart is?' En dus schreef de dokter 'neger' in mijn geboortebewijs. Marguarita Olmo was een ongelooflijke vrouw. Ze hield echt van me. Ze hield ervan om me bij zich te roepen en dan moest ik op haar schoot gaan zitten en zij streelde met haar handen door mijn krullen, ze draaide er dreads in, heel langzaam en precies. Dat was jaren voordat dreadlocks in de mode kwamen. Ze hield van de vorm van mijn hoofd, mijn neus, mijn oren, mijn stem. 'Je bent het mooiste zwarte kind op de wereld,' zei ze. Ze wilde altijd dat ik haar voorlas in het Engels. Ze vond het prachtig dat ik goed Engels kon praten en lezen.'
'Het helle blauw van de lucht en het water en de zon prikte in mijn ogen. 'Bent u op een schip naar Amerika gekomen, net als oma?' vroeg ik.
'Ja.'
'Hoe oud was u?'
'Ouder dan jij.'
'Alleen?'
'Ja.'
'Was er storm?'
'Geen storm.'
'Waar waren uw ouders?'
'Wijsneus.'
'Miste u ze?'
'Ja.'
'Uw vader?'
'Nee.'
'Waarom niet?'
'Daarom niet.'
'Uw moeder?'
'Ik miste haar.'
'Waarom ging ze niet mee dan?'
'Ze was dood.'
'O.'
Hij deed zijn hand voor zijn ogen tegen de zon. Hij stond stijf als een standbeeld. Alsof hij zich niet kon bewegen. Het waaide niet. De warmte was zacht en droog. Ik hoorde het lome ruisen van de golven in de verte. Er waren geen mensen in de buurt. Alleen papa en ik en de zee en het schip en de lucht. Ik bewoog me niet. Als ik bewoog zou papa afgeleid zijn en ik wilde niet dat hij afgeleid was ik dacht dat ik hem hoorde denken over zijn moeder die dood was in Puerto Rico ik had medelijden met hem maar ik wilde geen medelijden hij was mijn vader ik wilde wat zeggen over mama ik wilde zeggen dat het goed ging op school ik kon het hardst lopen en...
'Ik kan me haar gezicht niet meer herinneren, Phillip,' zei papa.'
Een interdisciplinair spektakel gaat in sneltreinvaart voorbij
door Ellemieke
De Laatste Dichters heeft me lang beziggehouden. Niet alleen omdat we er een blog over gingen maken, maar omdat de voorstelling en het onderwerp me raakte. Het waren fragmenten uit die tijd die gepaard gingen met muziek en gedichten. Er werden sferen gecreeerd waardoor men terug werd gezogen in de tijd. Ik voelde echt waar de Last Poets voor stonden en, gezien hun enorm wijdse invloed, waar ze nog voor staan.
De avond dat ik De Laatste Dichters zag, heb ik met een aantal medestudenten een gesprek gehad met de schrijfster en een van de makers van de voorstelling. We kregen informatie over de achtergrond van het boek, de Last Poets en de overtuiging achter de voorstelling. Ik was volledig in de ban van het verhaal. Ik wist nagenoeg niets van het bestaan van de Last Poets af. Na het gesprek wist ik een hoop meer, vooral over de persoonlijke ervaringen van de Poets, de schrijfster en de makers. De schrijfster, Christine Otten, heeft voor het schrijven van haar boek een aantal van de Poets en hun familie gesproken. Om deze ervaringen van haar te horen was erg aangrijpend, er werd een levende geschiedenis geschetst van de Last Poets en hun situatie in de jaren '60.
Met dit gesprek in mijn achterhoofd nam ik plaats in de zaal. Ik werd overrompeld door indrukken. Muziek, dans, gedichten, licht, geluid, alles was aanwezig. De voorstelling was rauw en eerlijk. Het was geen geschiedenisles over de sociale onrust in de jaren '60 en het was geen biografie van de Poets, het waren fragmenten uit het bestaan van een legende. Door het gebruik van verschillende disciplines werden sferen gecreeerd. Op het ene moment dansten de spelers en rookten wiet, op een ander moment verschenen de revolutionaire gedichten van de Last Poets op de muur en galmden hun woorden door de zaal. Vooral die projectie maakte indruk. De woorden verschenen in verschillende snelheden en in verschillende grootte, waardoor ze extra tot me doordrongen.
In dit fragment over De Laatste Dichters komen de teksten van de dichters voorbij zoals die in de voorstelling zijn gebruikt. Ook geeft het een beeld van de mengelmoes aan disciplines die de voorstelling met zich mee brengt.
De Last Poets worden in de muziekwereld gezien als de voorlopers van de rap en de hiphop. De Laatste Dichters refereerde veel naar de hiphopscene door middel van kleding, taalgebruik en muziek. Eigenlijk heb ik helemaal niets met hiphop. Het is echt niet mijn ding. Maar toch ben ik geboeid door het ensemble aan hiphop-prikkels dat ik tijdens de voorstelling binnenkreeg. Ik heb lang nagedacht waarom, maar toen ik de mixtape van DJ Lovesupreme die we bij het voorgesprek kregen beluisterde, wist ik het antwoord. DJ Lovesupreme heeft muziek in de voorstelling verwerkt dat hem raakte en wat hij associeerde met de Last Poets. Voor het maken van de voorstelling heeft hij een compilatie gemaakt van muziek en gedichten die hij in de voorstelling wilde gebruiken. Een aantal elementen daaruit zijn ook daadwerkelijk in de voorstelling gebruikt. Het bijzondere is dat de muziek meerdere stijlen beslaat. Slow jazz, rap, hiphop, soul, salsa, alles kwam voorbij en het paste perfect. Het werd me zo duidelijk dat de Poets een enorme invloed hebben gehad op niet alleen de sociale ontwikkelingen van de zwarten in Amerika, maar ook in alle hoeken van de muziek.
De rapper Tupac (1971-1996) was de zoon van een van de Black Panthers. Hij heeft zijn vader bijna niet gekend en hem altijd verweten dat hij zijn moeder verliet. Toch was hij geinteresseerd in de ideologie van de Black Panthers. De overtuiging van de Black Panthers speelde een grote rol in zijn muziek en zijn leven. Hij baseerde zijn teksten op hun ideologie en verwees naar leden van de partij.
Tupac was ook geintrigeerd door de Last Poets. Niet alleen vanwege de ideeen, die goed overeenkwam met die van de Black Panthers, maar ook vanwege de werkwijze van de Poets. Uit de tekst van het nummer Tupac Interlude blijkt dat hij de Last Poets ziet als voorlopers van de hiphop en de rap, en dat hij het als taak ziet dit als medium voort te zetten.
Tupac Interlude
Klik hier voor het nummer Changes van Tupac
West Side Story
door Charlotte
Het was een dinsdagmiddag. Het zweet koelde de danslichamen af, het bloed kookte en klopte door de slagaderen, en de tranen stonden in de ogen van de spierkrampen die zich voordeden tijdens een intensieve dansrepetitie in een dansstudio. Oude herinneringen aan de musical West Side Story, die twee jaar geleden op de planken stond door mijn oude dansschool, kwamen weer boven. Een nieuwe leerling probeerde de choreografie bij te benen en de zangstukken zuiver te zingen. Op een gegeven moment vroeg mijn dansdocent: ‘Weet je eigenlijk waar West Side Story overgaat?’ De glimlach op haar gezicht vertrok even. Dat was een essentiële vraag. Op dat moment gingen er allerlei denkprocessen in mijn hoofd van start. Binnen een mum van tijd stond het verhaal weer helder voor ogen. ‘Maar natuurlijk,’ riep ik nog door de dansstudio. Tijdens het terughalen van het verhaal was er een nieuwe associatie met de The Last Poets gemaakt.
In West Side Story strijden twee straatbendes om een eigen plek in de Upper West Side van New York City. De bende de Sharks, bestaande uit Puerto Ricanen gaan een strijd aan met de Pools/Amerikanen: de Jets. Een sterke confrontatie ontstaat wanneer Maria, behorende tot de Sharks, verliefd wordt op Tony van de Jets. Het is een onmogelijke liefde. Beide bendens kunnen niet verenigd worden. De haat van beide kanten wordt groter tot dat het uit de hand loopt. Het blijft niet alleen bij bedreigen en elkaar aan de tand voelen, ook wapens worden uiteindelijk onderdeel van de strijd. Deze ontwikkeling heeft een frontale afloop, wanneer eerst de broer van Maria, Bernardo, wordt gedood en vervolgens haar geliefde Tony.
Een associatie omtrent de vorm. Zowel bij de The Last Poets als bij Weste Side Story ligt er een politieke gedachte ten grondslag aan de kunstvorm. Hoewel de The Last Poets de strijd voor sociale gelijkheid aangaan door middel van dichten, strijden de bendes in West Side Story door middel van dans en muziek. In eerste instantie ontstaat er wellicht een romantisch beeld omtrent het verhaal van West Side Story, maar achter dit romantische verhaal schuilen ook politieke bewegingen. De Sharks representeren groeperingen uit die tijd, die moesten vechten voor een eigen plek in de achterbuurten van New York en daarmee ook in de maatschappij. In beide gevallen blijft de strijd niet bij woorden of bewegingen. Het gebruik van geweld is een andere uitweg om de strijd kracht bij te zetten.
‘’Weet je wat raar is. Eigenlijk vond ik poëzie toen maar niks. Ik wilde meer actie. Gerichte, fysieke actie. Iets wat als katalysator voor de revolutie zou dienen. Dus ik pleegde een overval op de Watkins Brothers. We hadden die mensen uitgekozen om te beroven, want ik had gehoord dat ze lid waren van de Klu Klux Klan (verzamelnaam voor verschillende blanke protestantse broederschappen in Amerika, die bekend stonden om hun racistische geweld). Ik vond het een mooi idee om met hun geld mijn broeders uit de bak te krijgen. Maar het mislukte, want na een achtervolging van zes uur werd ik gearresteerd. Ik werd veroordeeld tot twaalf jaar gevangenisstraf, waarvan ik vier jaar heb gezeten. Maar het maffe was dat ik in de gevangenis zat, toen in 1970 de eerste Last Poets plaat uitkwam. En in de gevangenis hoorde ik van jongens over die fantastische Last Poets. Dat was eigenlijk wel jammer. Maar ik was zo slim om m’n mond te houden, anders zat ik waarschijnlijk nu nog steeds in de gevangenis of was ik nu dood.’’ – Abiodum Oyewol (Educatiepakket MC)
Kijk naast de inhoud van het filmpje, ook eens naar de geweldige dans en acteerwerk van de acteurs. Dat is even fenomenaal en bijzonder voor het genre van die tijd, als het onderwerp van de musical.
Zie hier de link naar het YouTube-filmpje van West Side Story
Jazzoetry
door Charlotte
Gedurende de uitleg over wie de The Last Poets waren aan mijn ouders, viel het woord ‘jazzoetry’. Een beetje grinnikend werd er geknikt. ‘Weten jullie wel wat dat is?’ vroeg ik haastig tussen de zinnen van mijn verhaal door. Voorzichtig werd er ‘nee’ geschud. Op dat moment legde ik het kort en bondig uit door te vertellen dat The Last Poets hun werk omschreven als ‘jazzoetry': een combinatie van jazz en poëzie.
Wat betreft de jazz muziek, is de grote jazzartiest John Coltrane een grote inspiratiebron geweest voor de The Last Poets.
’'Coltrane’s ‘A love supreme’ ligt aan de basis van wat wij doen. Een klein ‘four note motif’ structureert het hele muziekstuk. De manier waarop Coltrane dat muzikale thema aangrijpt om te improviseren is fenomenaal. Net als zijn syncopering (accentverschuiving) trouwens. Hij legt voortdurend het accent op een andere dan verwachte plaats. Deze vrijheid in voordracht en het spelen met ritmes is wat The Last Poets ook doen met onze manier van voordracht. ‘A love supreme’ is een muzikale vertelling, een woordloze voordracht van een gedicht, een gebed, over toewijding aan God. Coltrane speelt de woorden van het gebed op zijn saxofoon.’’ – Abiodun Oyewole (Educatiepakket MC)
Zie hier de link voor het YouTube-filmpje van John Coltrane
Zie hier het YouTube-filmpje voor de hiphop cover (A Love Supreme als inspiratiebron gebruikt voor een hiphop cover)
Zie hier het YouTube-filmpje van het gedicht Jazzoetry
Zie hier de link naar het gedicht Jazzoetry
De droom als begin van een gedicht
door Charlotte
De The Last Poets, dat moesten (en moeten) helden zijn voor vele mensen. Dat bedacht ik mij op weg naar huis in de trein na het zien van de theatervoorstelling De Laatste Dichters, geproduceerd door het productiehuis MC te Amsterdam. Met het boek De laatste dichters van Christine Otten in mijn handen, sloeg een nieuwsgierige hand van een theaterwetenschapstudente (ikzelf) de eerste bladzijden om van het boek over The Last Poets. Na het lezen van enkele bladzijden, was het achtergrond geluid van een wankelende en hard rijdende trein overgegaan in fictieve geluiden van de omgeving van de The Last Poets die werden beschreven in het boek. Vast gekluisterd aan het boek, las ik als een sneltrein door het boek. Fascinatie, bewondering, afkeer en confrontatie met eigen emoties vulde mijn hoofd en hart. Als jong volwasse, wonend in een goed milieu in Nederland, is het niet te begrijpen hoe die situatie geweest moest zijn. Hoe het vuur in de harten van de ‘zwarte bevolking’ hevig wakkerde om de strijd aan te gaan. Hoe de vernedering en woede voelde wanneer men oog in oog stond met een ‘wit gekleurd’ individu. Hoe het op straat en binnenshuis voelde. Toch deed ik mijn uiterste best een film in mijn hoofd te laten afspelen van alles wat ik las. In ieder geval een poging te wagen er een geconstrueerd geheel van te maken. Thuis aangekomen en na enige moeite om het boek te laten rusten op mijn nachtkastje, slopen er confronterende gedachten mijn hoofd binnen. Een oude herinnering trok mijn volledige aandacht: een jong meisje springend en dansend, zwierde door de woonkamer terwijl de Spice Girls van het televisiescherm af spetterde van de glamour. Uren lang herhaalde dit ritueel zich. Een groep jonge zangeressen, die in de slaapkamers van vele tienermeisjes een speciaal ingericht altaar toegewijd kregen. Slaapkamerdeuren en plafonds waren gedoemd tot ideale altaren. Met als voorkeur het plafond, om na het ontwaken ’s ochtends de laatste vijf minuten uitsteltijd voor het opstaan, te kunnen opvullen met een dommelmomentje naar aanleiding van die ene geweldige poster. Dat was een droom: een leven vol showbizz, glamour en bekendheid. Het idee dat je je geld kon verdienen met het beoefenen van je passie: dansen, zingen en acteren. Nu twaalf jaar later, kennen deze dromen enige bijsmaakjes. Niet alleen de werkelijkheidswaarde van dergelijke dromen zijn realistisch geworden, maar ook het droomonderwerp werd door het verhaal van de The Last Poets in een schrijnend licht geplaatst. Met de eigen geconstrueerde film vers in mijn geheugen, werd het onmogelijk voor te stellen dat kinderen uit die tijd, uit die cultuur, uit die maatschappij en uit dat milieu over dergelijke dingen als een showbizz leven konden dromen. Waarom? Omdat dromen verwerkingen zijn van dagelijkse belevenissen, angsten en verlangens. In die tijd streed men voor sociale gelijkheid. Voor respect. Voor een eigen plek in de samenleving. Voor een stem in de maatschappij. Ouders en grootouders vochten voor deze revolutie. Harten waren gevuld met woede en vuur, niet alleen tegenover de ‘blanken’, maar ook binnen de ‘zwarte gemeenschap’ waren er offers gebracht. Het is naïef te denken, dat een dergelijke omgeving als toen, geen invloed zal uitoefen op de kinderen en de jongere generatie. Dat deed het. Dat doet het. Dat zal het blijven doen. ‘Wat hebben wij het hier in Nederland toch goed,’ herhaald zich zoemend en steeds luider wordend door mijn hoofd. ‘Wat hebben wij Nederlanders het toch goed.’ (Een kleine kanttekening bij deze uitspraak is tevens wel gewenst. Het is vanzelfsprekend dat niet alle Nederlanders het goed hebben, maar globaal genomen leven we in Nederland in een veilig en vrij land. Met deze gedachte in het achterhoofd, heeft men in Nederland het goed in vergelijking met bijvoorbeeld de situatie die wordt beschreven in de tijd van The Last Poets). Ja…maar…Nee, het moet afgelopen zijn met het ‘ja maar.’ Er zijn geen excuses te rechtvaardigen en überhaupt te bedenken, dat dromen van kinderen, jongeren, volwassen en ouderen in een omgeving, zoals die wordt omschreven in het boek, wordt gekleurd door maatschappelijke en sociale problemen als de sociale ongelijkheid tussen ‘zwarten’ en ‘blanken.’
Een droom is het begin. Een droom bestaande uit beelden en woorden. Een droom bestaande uit zinnen. Een droom bestaande uit een boodschap. Een droom als het begin van een gedicht.
Een gedicht als begin van een revolutionaire culturele beweging: The Last Poets.
Abonneren op:
Posts (Atom)